لوله رده ۴۰ (Schedule 40 Pipe) یکی از رایجترین و پرکاربردترین انواع لولههای فولادی و پلیمری در صنایع مختلف است که بر اساس استاندارد ASME/ANSI B36.10M تعریف میشود. عدد “۴۰” در واقع به ضخامت دیواره لوله نسبت به قطر اسمی آن اشاره دارد. این نوع لوله به دلیل تعادل مناسب میان مقاومت مکانیکی، قابلیت تحمل فشار و قیمت، در پروژههای تأسیسات ساختمانی، خطوط انتقال سیالات، صنایع نفت، گاز، آبرسانی و سیستمهای پنوماتیک کاربرد گستردهای دارد. در ادامه با ویژگیها، مزایا، کاربردها و تفاوت لوله رده ۴۰ با سایر ردهها بیشتر آشنا خواهیم شد.
لوله مانیسمان رده ۴۰ چیست؟
لوله مانیسمان رده ۴۰ یک نوع لوله هیدرولیک است. اندازهی رادیوس خارجی این لوله حدود ۴۰ میلیمتر است. مانیسمان رده ۴۰ یک کد از کدهای طبقهبندی کالایی است که توسط سازمان بینالمللی طبقهبندی کالاها (UNSPSC) استفاده میشود. این کد به فروشندگان و خریداران کمک میکند تا کالاها را بر اساس دستهبندی خاصی شناسایی و مدیریت کنند. در ادامه به معرفی کامل لوله مانیسمان رده ۴۰ میپردازیم.
کاربرد های لوله رده ۴۰
لوله رده ۴۰ به دلیل ضخامت متوسط و مقاومت مناسب در برابر فشار، کاربرد گستردهای در صنایع مختلف دارد. از این لولهها در سیستمهای لولهکشی آب سرد و گرم، آبیاری کشاورزی، سیستمهای فاضلاب، تهویه مطبوع، و حتی در خطوط انتقال گاز (در صورت استفاده از نوع فولادی و با رعایت استانداردها) استفاده میشود. نوع PVC آن به دلیل مقاومت در برابر خوردگی و سبک بودن، در تأسیسات ساختمانی و خانگی بسیار رایج است، در حالی که نوع فولادی آن در محیطهای صنعتی با فشار بالا کاربرد دارد. این نوع لوله برای انتقال آب، گاز، نفت، بخار و سایر مایعات و گازها در صنایع مختلف مانند صنایع نفت و گاز، صنایع شیمیایی، صنایع آب و فاضلاب، ساختمانی و غیره استفاده میشود. لوله های مانیسمان رده ۴۰ به دلیل مقاومت بالا، قابلیت انعطاف پذیری و عمر طولانی، یک گزینه مناسب برای انتقال مایعات و گازها در شرایط مختلف میباشند. از موارد موثر در انتخاب لوله مانیسمان رده ۴۰ میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
فشار سیال: لوله مانیسمان باید بتواند فشار سیال عبوری را تحمل کند، همچنین در برابر دمای سیال مقاوم باشد.
نوع سیال: باید در برابر خوردگی ناشی از سیال مقاوم باشد.
اندازه: لوله باید با قطر و ضخامت مناسب انتخاب شود.
استانداردها: پروسه ساخت آن باید مطابق با استانداردهای مورد نظر باشد.
ویژگی های لوله مانیسمان رده ۴۰
مشخصات لوله رده ۴۰ چیست و باید اینگونه پاسخ داد که لوله مانیسمان رده ۴۰ نوعی لوله فولادی بدون درز است که به دلیل استحکام و تحمل فشار بالا، در کاربردهای مختلفی از جمله خطوط لوله انتقال سیالات، ساخت مخازن تحت فشار و بویلرها، و صنایع پتروشیمی و نفت و گاز مورد استفاده قرار میگیرد.
مشخصات کلیدی:
رده: ۴۰
فشار کاری: ۴۰۰ psi
ضخامت: مطابق با استانداردهای ASTM A312
ماده: فولاد کربنی
اتصالات: لبه صاف، رزوهای، شیاردار
کاربردها: خطوط لوله انتقال سیالات، مخازن تحت فشار، بویلرها، صنایع پتروشیمی، نفت و گاز
از سری ویژگیهای لوله رده ۴۰ چیست و برای این سوال میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- استحکام بالا: به دلیل عدم وجود درز یا جوش، در برابر فشار و ضربه مقاوم هستند.
- مقاومت در برابر خوردگی: از فولاد کربنی ساخته شدهاند که در برابر خوردگی مقاوم است.
- طول عمر بالا: به دلیل کیفیت بالا و استحکام زیاد، عمر طولانی دارند.
- قابلیت اطمینان: به دلیل عدم وجود درز یا جوش، نشتی ندارند و از این نظر بسیار قابل اطمینان هستند.
در مقابل هر محصولی معایبی هم دارد که این موارد در لوله مانیسمان رده ۴۰ عبارتاند از:
قیمت بالا: به دلیل کیفیت بالا و فرآیند تولید پیچیده، گرانتر از سایر لولههای فولادی هستند.
وزن بالا: به دلیل ضخامت زیاد، سنگینتر از سایر لولههای فولادی هستند.
نصب دشوار: به دلیل وزن بالا و ضخامت زیاد، نصب آنها دشوارتر است.
مشخصات فنی
ضخامت و قطر لولههای مانیسمان رده ۴۰ مطابق با استانداردهای ASTM A312 است. این استاندارد ضخامت لوله را با توجه به قطر خارجی آن تعیین میکند. به طور کلی، با افزایش قطر خارجی، ضخامت لوله نیز افزایش مییابد.
جنس و مواد تشکیل دهنده لوله مانیسمان رده ۴۰
لولههای مانیسمان رده ۴۰ از فولاد کربنی با گریدهای A، B و C ساخته میشوند. فولاد کربنی نوعی فولاد است که حاوی مقادیر کمی کربن (کمتر از ۲.۱%) است. این عنصر به فولاد استحکام و سختی میبخشد.
ابعاد لوله مانیسمان رده ۴۰
ابعاد لوله رده ۴۰ چیست و باید گفت که ابعاد لولههای مانیسمان رده ۴۰ بر اساس دو پارامتر کلیدی قطر خارجی و ضخامت مشخص میشود. این ابعاد مطابق با استانداردهای ASTM A312 تعیین شدهاند.
قطر خارجی: قطر خارجی لوله با واحد اینچ یا میلیمتر اندازهگیری میشود. بر اساس استاندارد ASTM A312، قطر خارجی لولههای مانیسمان رده ۴۰ از ۱/۸ اینچ (معادل ۳.۱۷ میلیمتر) تا ۳۲ اینچ (معادل ۸۱۲.۸ میلیمتر) متغیر است.
ضخامت: ضخامت لوله با واحد اینچ یا میلیمتر اندازهگیری میشود. طبق استاندارد ASTM A312، ضخامت لولههای مانیسمان رده ۴۰ با افزایش قطر خارجی افزایش مییابد. به عنوان مثال، ضخامت لوله با قطر خارجی ۱/۸ اینچ و ضخامت لوله با قطر خارجی ۳۲ اینچ است.
در ادامه جدول ضخامت و قطر لوله مانیسمان رده ۴۰ را قرار میدهیم:
| قطر خارجی (اینچ) | قطر خارجی (میلیمتر) | ضخامت (اینچ) | ضخامت (میلیمتر) |
| ۱/۸ | ۳.۱۷ | ۰.۰۷۱ | ۱.۸۱ |
| ۱/۴ | ۶.۳۵ | ۰.۰۸۳ | ۲.۱۱ |
| ۳/۸ | ۹.۵۳ | ۰.۰۹۵ | ۲.۴۱ |
| ۱/۲ | ۱۲.۷ | ۰.۱۰۹ | ۲.۷۷ |
| ۳/۴ | ۱۹.۰۵ | ۰.۱۳۳ | ۳.۳۸ |
| ۱ | ۲۵.۴ | ۰.۱۵۹ | ۴.۰۴ |
| ۱ ۱/۴ | ۳۱.۷۵ | ۰.۱۹۱ | ۴.۸۵ |
| ۱ ۱/۲ | ۳۸.۱ | ۰.۲۲۶ | ۵.۷۴ |
| ۲ | ۵۰.۸ | ۰.۲۵۸ | ۶.۵۵ |
| ۲ ۱/۲ | ۶۳.۵ | ۰.۳۱۲ | ۷.۹۳ |
| ۳ | ۷۶.۲ | ۰.۳۶۸ | ۹.۳۵ |
| ۴ | ۱۰۱.۶ | ۰.۴۳۲ | ۱۰.۹۷ |
| ۵ | ۱۲۷ | ۰.۵۰۰ | ۱۲.۷ |
| ۶ | ۱۵۲.۴ | ۰.۵۶۲ | ۱۴.۲۷ |
| ۸ | ۲۰۳.۲ | ۰.۶۲۵ | ۱۵.۸۸ |
| ۱۰ | ۲۵۴ | ۰.۶۸۸ | ۱۷.۴۸ |
| ۱۲ | ۳۰۴.۸ | ۰.۷۵۰ | ۱۹.۰۵ |
| ۱۴ | ۳۵۵.۶ | ۰.۸۱۲ | ۲۰.۶۴ |
| ۱۶ | ۴۰۶.۴ | ۰.۸۷۵ | ۲۲.۲۳ |
| ۱۸ | ۴۵۷.۲ | ۰.۹۳۸ | ۲۳.۸۳ |
| ۲۰ | ۵۰۸ | ۱.۰۰۰ | ۲۵.۴ |
| ۲۴ | ۶۰۹.۶ | ۱.۰۶۳ | ۲۶.۹۹ |
| ۲۶ | ۶۶۰.۴ | ۱.۱۲۵ | ۲۸.۵۷ |
| ۳۰ | ۷۶۲ | ۱.۲۵۰ | ۳۱.۷۵ |
| ۳۲ | ۸۱۲.۸ | ۱.۵۶۳ | ۳۹.۷۱ |
لوله رده ۴۰ (Schedule 40) یکی از پرکاربردترین انواع لولهها در صنایع و تأسیسات ساختمانی است که بر اساس استانداردهای ANSI/ASME طبقهبندی میشود. این لوله دارای ضخامت دیواره متوسط است و در متریالهای مختلفی مانند فولاد، فولاد گالوانیزه و PVC تولید میشود. لوله رده ۴۰ تعادل مناسبی بین استحکام، تحمل فشار و وزن دارد، به همین دلیل در سیستمهای لولهکشی آب، فاضلاب، تهویه و حتی انتقال برخی سیالات صنعتی مورد استفاده قرار میگیرد. انتخاب این لوله به نوع سیال، فشار کاری و شرایط محیطی بستگی دارد.
سوالات متداول
تفاوت لوله رده ۴۰ با ردههای دیگر مثل رده ۸۰ یا ۱۰ چیست؟
رده ۴۰ دیوارهای با ضخامت متوسط دارد. رده ۸۰ ضخیمتر و برای فشارهای بالاتر مناسب است، در حالی که رده ۱۰ نازکتر و برای کاربردهای سبکتر استفاده میشود.
آیا لوله رده ۴۰ برای انتقال آب تحت فشار مناسب است؟
بله، لولههای رده ۴۰ مخصوصاً نوع PVC آنها، برای انتقال آب تحت فشار در کاربردهای مسکونی و صنعتی مناسباند، ولی باید فشار کاری با استاندارد سازگار باشد.
آیا میتوان از لوله رده ۴۰ برای گاز استفاده کرد؟
بستگی دارد. برای گازهای صنعتی یا طبیعی، معمولاً از لولههای فولادی رده ۴۰ استفاده میشود، اما باید تاییدیههای ایمنی مربوطه رعایت شود. PVC رده ۴۰ برای گاز مجاز نیست.
