انواع گیج فشار، از تجهیزات مهم در صنایع مختلف به شمار میروند. گیج فشار دستگاهی است که وظیفه آن اندازهگیری و نمایش مقدار فشار گاز یا مایع در یک سیستم است. این ابزار بهطور گسترده در صنایعی از جمله نفت و گاز، پتروشیمی، خودروسازی و پزشکی استفاده میشود. هر گیج فشار بسته به نوع کاربرد، میتواند دارای ویژگیهای خاصی مانند دقت، مقاومت در برابر شرایط محیطی و نحوه نمایش دادهها باشد. نظارت بر فشار در سیستمهای صنعتی و پالایشگاهی اهمیت بسیار زیادی دارد. در نتیجه استفاده از تجهیزاتی همچون گیج فشار و ترانسمیتر فشار میتواند نقش کلیدی در مدیریت و کنترل این سیستمها ایفا کند.
آشنایی با انواع گیج فشار
بهطور کلی گیج فشار ابزاری است که برای اندازهگیری فشار گاز و مایعات در سیستمهای مختلف به کار میرود. این دستگاه با نشان دادن دقیق فشار، به کنترل و تنظیم عملکرد دستگاها کمک بسزایی میکند. انواع گیج فشار، به صورت دیجیتال و آنالوگ تولید میشوند. هر دو نوع گیج فشار در صنایع گوناگونی از جمله نفت، گاز، خودروسازی و پزشکی کاربرد دارند. هدف اصلی این محصول، اطمینان از عملکرد صحیح سیستمها و جلوگیری از مشکلات ناشی از فشار نامناسب است.
انواع گیج فشار
گیجهای فشار بر اساس معیارهای مختلف همچون نحوه اندازهگیری فشار، جنس بدنه، نوع نمایشگر (دیجیتال یا آنالوگ) و دیگر ویژگیها دستهبندی میشوند. در ادامه به بررسی انواع گیج فشار با توجه به این معیارها پرداخته میشود.
بر اساس نحوه اندازهگیری فشار
گیج فشار مطلق (Absolute Pressure Gauge)
فشار مطلق به فشاری گفته میشود که نسبت به فشار صفر در خلا کامل اندازهگیری میشود. در این حالت، فشار مرجع، خلا مطلق است. این نوع فشار با نماد “Pabs” نمایش داده میشود. گیجهای فشار مطلق دارای دقت بسیار بالایی هستند و برای اندازهگیری فشارهای پایین مناسب میباشند. این نوع گیجها به دلیل دقت بیشتر، معمولاً قیمت بالاتری نسبت به گیجهای فشار معمولی دارند.
گیج فشار گیج (Gauge Pressure Gauge)
این گیج فشار را نسبت به فشار جو (فشار اتمسفریک) اندازهگیری میکند و در بیشتر کاربردهای صنعتی و عمومی مورد استفاده قرار میگیرد. گیج فشار گیج یکی از رایجترین انواع گیجهاست که به دلیل قیمت اقتصادی و کاربرد گسترده، در صنایع مختلف مورد استفاده قرار میگیرد. با این حال، در فشارهای بسیار پایین دقت کمتری نسبت به گیجهای مطلق دارد. این نوع گیج در صنایعی مانند خودروسازی، صنعت نفت و گاز، و سیستمهای تهویه مطبوع کاربرد دارد.
گیج فشار تفاضلی (Differential Pressure Gauge)
فشارسنجهای تفاضلی آنالوگ یا عقربهای برای اندازهگیری تفاوت فشار در مکانهایی مانند فیلترها، سیستمهای HVAC، داکتها و اتاقهای تمیز استفاده میشوند. این فشارسنجها ممکن است دارای خروجی سوئیچ نیز باشند و برای کنترل اختلاف فشار در مقادیر پایین به کار روند. معمولاً این فشارسنجها قادر به اندازهگیری اختلاف فشار در مقیاس پاسکال یا میلیبار هستند.
گیج فشار تفاضلی برای سیستمهای پیچیدهای که نیاز به مقایسه دو فشار دارند، بسیار مناسب است. این نوع گیج در سیستمهای تهویه مطبوع، هیدرولیک و فیلترها کاربرد دارد. با این حال، نصب آن پیچیدهتر بوده و نیاز به تنظیم دقیقتری دارد. نحوه عملکرد آن به این صورت است که اختلاف فشار بین دو نقطه را بهصورت همزمان اندازهگیری میکند.
بر اساس جنس بدنه
گیجهای فشار فلزی
گیجهای فشار استیل بهطور معمول برای اندازهگیری فشار مواد خورنده و سیالات مختلف به کار میروند. این نوع گیجها در صنایعی مانند پتروشیمی و گاز، دیگهای بخار، صنایع دارویی و غذایی، و حتی در فرآیندهای استریل استفاده میشوند. گیجهای فشار فلزی مقاومت بالایی در برابر خوردگی دارند و در شرایطی با حرارت و فشارهای بالا استقامت خوبی از خود نشان میدهند. این ویژگیها آنها را برای محیطهای سخت صنعتی مانند صنایع نفت، گاز، پتروشیمی و محیطهای خشن بسیار مناسب میکند.
گیجهای فشار پلاستیکی
این نوع گیجها از پلاستیکهای مقاوم و سبک ساخته میشوند و برای محیطهای سادهتر و با فشار پایین کاربرد دارند. گیجهای فشار پلاستیکی به دلیل قیمت ارزانتر و وزن کمتر، گزینهای مناسب برای صنایع سبک، سیستمهای خانگی و کاربردهای غیر صنعتی هستند. با این حال، این گیجها مقاومت کمتری در برابر خوردگی و شرایط سخت محیطی دارند.
بر اساس نوع نمایشگر
گیج فشار آنالوگ (Analog Pressure Gauge)
این نوع گیج با یک عقربه و صفحه مدرج، فشار را نمایش میدهد و یکی از رایجترین نوعها در صنعت است که امروزه بسیار مورد استفاده است. گیجهای فشار آنالوگ به دلیل طراحی ساده و قابلیت اطمینان، بهطور گسترده در صنایع عمومی، سیستمهای تهویه و کنترل فشار در کارخانهها مورد استفاده قرار میگیرند. یکی از مزایای مهم این نوع گیجها عدم نیاز به منبع تغذیه مانند باتری است. با این حال، دقت کمتری نسبت به گیجهای دیجیتال دارند و به دلیل طراحی آنالوگ، حساسیت بیشتری به خطاهای دید وجود دارد.
گیج فشار دیجیتال (Digital Pressure Gauge)
این نوع گیج فشار را به صورت عددی روی یک نمایشگر دیجیتال نشان میدهد و دقت بالاتری نسبت به گیجهای آنالوگ دارد. گیجهای فشار دیجیتال به دلیل دقت بالا، امکان ذخیرهسازی دادهها و قابلیت خواندن آسان فشار، در صنایع حساس مانند پزشکی، آزمایشگاهها و کنترل دقیق فشار در سیستمهای پیچیده کاربرد دارند. از مزایای این گیجها میتوان به دقت زیاد و سهولت استفاده اشاره کرد. با این حال، نیاز به منبع تغذیه (باتری) و هزینه بالاتر نسبت به گیجهای آنالوگ از معایب آن به شمار میرود.
بر اساس نوع سیال (مایع یا گاز)
گیج های مخصوص مایعات
این گیجها برای اندازهگیری فشار مایعات طراحی شدهاند و معمولاً مقاومت بالایی در برابر رطوبت و خوردگی دارند.
گیجهای فشار مخصوص مایعات به دلیل مقاومت در برابر خوردگی و توانایی تماس مستقیم با مایعات، برای استفاده در صنایع آب و فاضلاب، تصفیهخانهها و سیستمهای هیدرولیک بسیار مناسب هستند. این نوع گیجها به دلیل ویژگیهای خاص خود، به ویژه مقاومت در برابر خوردگی، از قیمت بالاتری نسبت به گیجهای عمومی برخوردارند.
گیج های مخصوص گاز
این گیجها برای اندازهگیری فشار گازها بهینه شدهاند و در برابر تراکم و تغییرات دما مقاوم هستند. گیجهای فشار مخصوص گاز به دلیل دقت بالا در اندازهگیری فشار گاز و طراحیشان برای فشارهای بالا، برای استفاده در صنایع گازی، پتروشیمی و سیستمهای انتقال گاز بسیار مناسب هستند. با این حال، این نوع گیجها حساس به تغییرات دما هستند که میتواند بر دقت اندازهگیری تاثیر بگذارد.
نکات مهم در انتخاب گیج فشار مناسب
محدوده فشار: انتخاب گیج فشار مناسب برای عملکرد صحیح سیستمها و تجهیزات بسیار حیاتی است. چرا که تاثیر زیادی بر روی کیفیت کار شما میگذارد در اینجا به چند نکته طلایی و مهم در مورد انتخاب درست انواع گیج فشار میپردازیم.
تعیین محدوده فشار: انتخاب گیج فشار با محدوده فشار مناسب برای کار شما بسیار مهم و حیاتی است. گیج باید قادر به اندازهگیری فشار در محدودهای باشد که سیستم شما نیاز دارد در غیر این صورت کاربردی برای شما نخواهد داشت. استفاده از گیج با محدوده بسیار بالا یا پایین میتواند منجر به دقت کمتر یا آسیب به گیج شود.
دقت و وضوح: دقت انواع گیج فشار نقش مهمی در کنترل و نظارت بر سیستمها دارد. بسته به نیاز دقیق شما، باید گیجی با دقت مناسب انتخاب کنید. همچنین، وضوح نمایشگر گیج برای کاربردهای حساس باید مد نظر قرار گیرد تا اطلاعات بهراحتی قابل خواندن باشد.
نوع فشار: انتخاب نوع فشارسنج بستگی به نیاز شما دارد. باید تصمیم بگیرید که آیا به اندازهگیری فشار مطلق (نسبت به خلا کامل) نیاز دارید یا فشار گیج (نسبت به فشار جو) مناسبتر است. کاربردهای مختلف ممکن است نیاز به نوع خاصی از فشارسنج داشته باشند.
جنس بدنه و مقاومت: برای محیطهای خورنده یا شرایط سخت، انتخاب گیج با جنس مقاوم به خوردگی مانند استیل ضد زنگ بسیار مهم است. همچنین، برای محیطهای با دماهای بالا، فشارهای شدید یا رطوبت زیاد، باید گیجی با جنس و طراحی مناسب انتخاب کنید تا پایداری دستگاه حفظ شود.
نوع نمایشگر: انتخاب بین نمایشگر آنالوگ و دیجیتال بستگی به نیاز شما از دقت و سهولت خواندن دارد. نمایشگر دیجیتال دقت بیشتری دارد اما آنالوگها ممکن است برای کاربردهای عمومی کافی باشند. همچنین، مطمئن شوید که نمایشگر انتخابی شما به راحتی قابل خواندن است و در شرایط مختلف قابل استفاده میباشد.
قابلیت اتصال و نصب: گیج باید به راحتی به سیستم شما متصل شود و نصب آن ساده باشد. بررسی کنید که گیج دارای اتصالات و آداپتورها مناسب برای سیستم شما باشد و با سایر اجزاء سیستم شما سازگار باشد.
قیمت و بودجه: گیجهای فشار در انواع و کیفیتهای مختلف عرضه میشوند. قیمتهای متفاوت را مقایسه کرده و گزینهای را انتخاب کنید که به بهترین وجه نیازهای شما را برآورده کند. همچنین، به هزینههای نگهداری و تعمیرات نیز توجه کنید و از انتخاب گیجهایی با هزینههای بالای تعمیرات و نگهداری اجتناب کنید.
استانداردها و تأییدیهها: اطمینان حاصل کنید که گیج فشار انتخابی شما با استانداردهای صنعتی و مقررات مربوطه همخوانی دارد. همچنین، گیجهای فشار باید دارای تأییدیههای لازم و گواهینامههای کیفی باشند تا از عملکرد صحیح آنها اطمینان حاصل شود.
سخن پایانی
در نهایت، انتخاب صحیح انواع گیج فشار با توجه به نیازهای خاص سیستمهای صنعتی و محیطهای مختلف، میتواند نقش بسیار حیاتی در بهبود کارایی و پایداری عملکرد دستگاهها و فرآیندها داشته باشد. گیجهای فشار با انواع مختلف خود، از جمله مدلهای آنالوگ و دیجیتال، و متناسب با فشارهای مطلق، گیج و تفاضلی، به کاربران این امکان را میدهند که با دقت و اطمینان بیشتری فشار گازها و مایعات را اندازهگیری و کنترل کنند.
از آنجا که فشار مناسب در سیستمهای صنعتی و پالایشگاهی تاثیر مستقیم بر عملکرد بهینه و ایمنی سیستمها دارد، انتخاب انواع گیج فشار مناسب بر اساس ویژگیهای فنی، جنس بدنه، نوع نمایشگر و نوع سیال، امری حیاتی است. با در نظر گرفتن عواملی مانند محدوده فشار، دقت، مقاومت در برابر شرایط محیطی و نوع اتصال، میتوان گیج فشار مناسبی را انتخاب کرد که به بهبود کیفیت و پایداری سیستمها کمک کند
سوالات متداول
گیج فشار مطلق و گیج فشار گیج چه تفاوتی دارند؟
گیج فشار مطلق فشار را نسبت به خلا مطلق اندازهگیری میکند و دقت بالاتری برای فشارهای پایین دارد، در حالی که گیج فشار گیج فشار را نسبت به فشار جو اندازهگیری میکند و برای کاربردهای عمومی مناسبتر است.
چه زمانی باید از گیج فشار دیجیتال استفاده کنیم؟
گیج فشار دیجیتال برای کاربردهایی که نیاز به دقت بالا و قابلیت خواندن آسان دارد، مناسب است. این نوع گیجها در صنایع حساس مانند پزشکی و آزمایشگاهها به دلیل دقت بالا و امکان ذخیره دادهها استفاده میشوند.
چرا انتخاب جنس بدنه گیج فشار اهمیت دارد؟
جنس بدنه گیج فشار تعیینکننده مقاومت آن در برابر شرایط محیطی است. برای محیطهای خورنده یا شرایط سخت، باید از گیجهای با جنس مقاوم به خوردگی مانند استیل ضد زنگ استفاده کرد تا پایداری و طول عمر دستگاه حفظ شود.
